TBMM Lideri Mustafa Şentop, 6. Denizcilik ve Deniz Hukuku Milletlerarası Kongresi’ne katıldı. Milletlerarası sularda hukuk konusunun tarıtışıldığı kongreye, Adalet Bakan Yardımcısı Zekeriya Birkan ile çeşitli ülkelerden hukukçular da katıldı.
“TAHIL KORİDORUNDA TÜRKİYE’NİN ARABULUCULUĞU ÇOK ÖNEMLİ”
TBMM Lideri Şentop kongrede yaptığı konuşmada, deniz yolu nakliyatının ülkeler ortasındaki ticaretin omurgası olduğunu belirterek “Bugün globalleşerek adeta küçük bir köye dönen, birbirine bağımlı hale gelen dünyanın refahının devam etmesi için, deniz ve denizcilik hayati kıymet taşıyor. Kovid periyodunda hem deniz hem de kara nakliyeciliğinde meydana gelen aksamaların ve navlun fiyatlarındaki astronomik artışların vahim sonuçlarını deneyim ettik. Ukrayna-Rusya tansiyonu sonucunda tahıl, gübre, güç ham hususlarının taşınmasında meydana gelen sıkıntıların meydana getirdiği tehdit hala devam ediyor. Türkiye’nin teşebbüsleriyle, bilhassa tahıl ve gübre konusu kısmen aşılmış olsa da, ne kadar kırılgan bir seviyede olduğunu takdir edersiniz. Birkaç gün evvel Rusya’nın bu muahededen çekilmediği açıklaması sonrası ortaya çıkan tabloyu gördünüz. Bu mevzuda Türkiye’nin arabuluculuğunun ne kadar değerli ve sağlam temellere dayandığını da tekrar gördük. Bir tesadüf olarak bu mutabakat yapılmamıştı. Hakikaten bir uyuşmazlık ortaya çıktığında Sayın Cumhurbaşkanımızın müdahalesi ile dün tekrar olumlu açıklama oldu, tekrar tahıl sevkiyatı faaliyetleri başladı” dedi.
“ÜLKELER DENİZİN ÜSTÜNE FARKLI, DENİZİN ALTINA FARKLI SAHİP OLMANIN REKABETİNDE”
Deniz hukukunun kıymetini de vurgulayan TBMM Lideri Mustafa Şentop, şöyle konuştu: “Eğitim hayatımızda öğrendiğimiz birinci şey, dünyanın üçte birinin sularla kaplı olduğudur. Varlığımızın devamı için suyun bütün kaynaklarına muhtaç olan insanoğlunun denizlerle alakası hem geçmişte hem artık ve hem de gelecekte, varlık-yokluk seviyesinde değer arz etmektedir. Bundan sonra da ehemmiyetini müdafaaya devam edecektir. Hepimiz biliyoruz ki, çok erken tarihi devirlerde ‘Denizlere hâkim olan cihana hâkim olur’ kelamının ehemmiyetini fark eden toplumlar, medeniyetlerini, su ve sulardan faydalanma oranında geliştirmişlerdir. Malumunuz olduğu üzere, yaşadığımız çağda dahi ülkeler, siyasi, ekonomik ve askeri alanda, denizin üstüne başka, altına başka sahip olmanın rekabeti içindedirler. Bu rekabetin vakit zaman sıcak çatışma boyutuna evirildiği düşünüldüğünde, denizlerin ülkeler ortasında hakkaniyetli biçimde kullanımını sağlayacak milletlerarası bir deniz hukukuna muhtaçlık duyulduğuna kuşku yoktur. Coğrafik ve doğal koşullarla denizlerle ilgisi ve menfaati bulunan insanoğlu, beslenme, ulaşım ve mal mübadelesi yaparken, yüzyıllar içinde denizlerin nimetlerinden faydalanmıştır. Deniz yetki alanları, paylaşım sıkıntıları üzere temel nedenlerle üniversal seviyede bir hukuk ve muhakkak bir standart kazandırmak zorunluluğuna muhtaçlık duyulmuştur. Allah’ın insanlara sunduğu en büyük nimetlerden birisi olan deniz ve denizcilik, denizlerin sağladığı sonsuz nimetlerden, imkânlardan ve kolaylıklardan yararlanma gayreti, denizci toplumlar, denizci milletler ve denizci devletler kavramlarını ortaya çıkarmıştır.”
“BİR GEMİ KANALI TIKADI, DÜNYA TİCARETİNE TIKAÇ OLDU”
Şentop, Mart 2021’de Süveyş Kanalı’nda sıkışan devasa yük gemisini hatırlatarak, “Yaklaşık bir hafta hem dar kanala, hem de dünyanın gündemine oturdu. Dünya ticaretinin yüzde 12’sinin geçtiği bu daracık, lakin çok değerli su yolunda, 300 gemi yaklaşık bir hafta beklemek zorunda kaldı. Haftalar sonra bile bütün dünya ticaretine tıkaç olan bir tek gemi tedarik zincirlerini kırdı. Bu bir haftanın maliyetinin yaklaşık 50 milyar dolar üzere bir ziyanla söz edilmeye başlanınca, zımnî sanayi denizciliğinin değeri insanların dikkatini çekti. Rastgele bir uyuşmazlık ya da öbür bir türel sebeple birkaç gün bekleyen bir ticaret gemisinde oluşacak ziyanlar ve bunların tazmini değerlendirilmeye muhtaç bahislerdir. Bu bakımdan deniz hukukunun ayrılmaz bir kesimi olarak meydana gelen ziyanların, tazmini noktasında sigorta hukuku da kıymet arz ediyor” diye konuştu.