ASLIHAN ALTAY KARATAŞ (Ankara) / Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 19 Kasım’da müddeti dolacak Tahıl Koridoru Muahedesi için ağır bir temas trafiğinin sürdüğünü söyleyerek “Taraflarca itiraz gelmemesi halinde muahedenin mühleti uzayacak. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir kesimi. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ait birtakım tasaları var. Artık bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor” açıklamasında bulundu. Çavuşoğlu, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’un ziyaretine ait de “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak” değerlendirmesini yaptı.
Çavuşoğlu, Kabine toplantısı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtladı. İsveç Başbakanı Kristersson ile görüşmelerde NATO üyeliği tarafında bir gelişme olup olmayacağına ait soru üzerine Çavuşoğlu, “Somut adımların atılması bakımından kritik bir toplantı olacak. İsveç Hükümeti zati tüm açıklamaları ile bu istikamette adım atacağını söylüyor” dedi.
“ATILACAK ADIMLAR BELİRLENECEK”
Daha evvel 3’lü Muhtıra’nın uygulanmasını takip için kurulan Daimi Ortak Sistem’in birinci toplantısı Helsinki’de yaptığını hatırlatan Çavuşoğlu, “Şimdi de Daimi Ortak Düzenek Stockholm’de toplanacak. Bir evvelki hükümet seçim öncesinde bu toplantıyı Stockholm’de yapmaya yürek edemedi, o yüzden Finlandiya’da olmuştu. Bu toplantıda tekrar Mutabakat Zaptı masaya yatırılacak, 3’lü bir biçimde ne yapıldı, ne yapılmadı bunlar gözden geçirilecek. Oradan da rapor gelecek. Ondan sonra tekrar bir kıymetlendirme olacak. Her iki ülke de birtakım adımlar attılar, lakin bu etapta taahhütlerini yerine getirdiklerini söylemek sıkıntı. Gelecekte atılacak adımların belirlenmesi konusunda yarın(bugün) yapılacak toplantının kritik olduğunu değerlendiriyoruz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Mısır ile Türkiye ortasındaki olağanlaşma sürecine ait soruya da “Her seferinde söylüyoruz, Mısır ile olağanlaşma süreci bizim istediğimiz seviyede süratli değil lakin bu bizden kaynaklanmıyor” karşılığını verdi. Suriye ile siyasi seviyede görüşme olup olmayacağının sorulması üzerine Çavuşoğlu, “Şu an planlanmış bir temas yok. İstihbarat seviyesinde devam ediyor” derken, BAE’de mevkidaşı ile yaptığı görüşmelerin de çok güzel geçtiğini belirterek “Artık ikili seviyede attığımız adımlara ilaveten Afrika dahil üçüncü ülkelerde de neler yapabileceklerimizi ve başka projeleri konuşuyoruz” diye konuştu.
“İTİRAZ GELMEZSE MÜHLETİ UZAYACAK”
Süresi 19 Kasım’da dolacak Tahıl Koridoru Mutabakatı ile ilgili çok ağır bir temas trafiğinin yaşandığını tabir eden Çavuşoğlu, “Rusya muahedeye döndükten sonra da ağır bir telefon trafiğimiz oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız, Putin, Zelenski ve BM Genel Sekreteri Guterres’le görüştü. Ben de, yeniden BM Genel Sekreteri Guterres, ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba ile RF Dışişleri Bakanı Lavrov ile telefonla temas ettim. Ayrıyeten NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile de görüştüm. Keza, Hollanda Dışişleri Bakanıyla da bir görüşme yaptım. Hollanda bilhassa gübre ihracatında değerli bir ülke” dedi. BM Genel Sekreterinin Rus tahıl ve gübre ihracatının önündeki mahzurların kalkması için görüşmelerde bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatının önündeki pürüzler tam olarak kalkmadı. Rusya’nın beklentilerinin karşılanması istikametinde hangi adımlar atılacak, onları kıymetlendiriyoruz, çalışmaları koordine ediyoruz. İstanbul Muahedesinin müddeti dört ay. Taraflarca itiraz gelmemesi halinde muahedenin mühleti uzayacak. Tekrar bir muahedeye gerek yok. Rus gübresinin ihracatı, varılan mutabakatın bir modülü. Rusların bu taleplerinin karşılanmadığına ait kimi telaşları var. Artık bu tereddütleri ortadan kaldırmak için diplomasi işliyor.”
YUNANİSTAN’A UYARI
Çavuşoğlu, İzmir’de gümrük süreçleri sırasında yaşanan teknik bir meseleden ötürü Türkiye’ye giriş yapmaktan vazgeçerek ülkesine dönen Yunanistan Orta Makedonya Bölge Lideri Tzitzikostas ile ilgili soruya da “Burada kastın olmadığı açık. Teknik bir problemden ötürü Yunan vatandaşının ülkemize girişi gecikti. Bu teknik sorunun giderilmesinin akabinde Yunan vatandaşının ülkemize girişine müsaade verildi” karşılığını verdi. Kimi Türk yetkililere Yunanistan’a giriş müsaadesi verilmemesinin bu olayla bir ilişkisinin olmadığını söyleyen Çavuşoğlu, “Bağlantısı yok. Lakin Yunanistan’ın bilerek uyguladığı kimi yasaklar var. Biz de bu mevzuya ait olarak Yunan makamlarını uyardık. Birtakım yetkililerimize yönelik Yunanistan’a giriş yasağının devam etmesi halinde, buna karşılık vereceğiz” diye konuştu.
Arap Ligi Tepesi’nden uzun bir ortadan sonra Türkiye’ye kınama çıkmamasını da pahalandıran Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Türkiye’ye yönelik iki tane daima kabul edilen karar vardı. Birinci kere uzun bir ortadan sonra bu iki metin kabul edilmediği üzere bildiride de Türkiye’ye rastgele bir atıfta bulunulmadı. Bunun sebebi, Mısır ve Körfez ülkeleri dahil birtakım Arap ülkeleri ile bağlantılarımızın olağanlaşmaya başlaması. Bizim kaldı ki Mısır ile bir mutabakatımız var. Yani bağlantılar olağanlaşırken memleketler arası platformlarda birbirimize karşı gelmeyeceğiz. Ayrıyeten, Arap Ligi Doruğu kararlarını, Arap ülkeleri ortasındaki sıkıntıların çözülmesi, Filistin davası üzere ortak davamızın birlikte savunulması ve Arap Ligi ülkeleriyle işbirliğimizin artmasına vesile olması bakımdan da olumlu buluyoruz.”