Meltem Güneş – Bitlis’te bir köpek tarafından ısırılmasının akabinde tedavisi için Ankara’ya getirilen çocuklardan 10 yaşındaki M. E.’ye “kuduz” teşhisinin konulması, varsayımı sayıları sekiz milyonu aşan sahipsiz sokak hayvanlarıyla ilgili tartışmaları yine alevlendirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı Sokak Hayvanları Rehabilitasyonu projesi için 2023 yılı bütçesinden ayırdığı 100 milyon TL’lik kaynağın 32 milyon TL’lik kısmı “kısırlaştırma”, 68 milyon TL’lik kısmı da hayvan bakımevlerinin üretimi için kullanılacak.
8 milyonu aşıyor
Türkiye’de sekiz milyonu aşkın sahipsiz sokak hayvanı olduğu kestirim edilirken, bunların ıslahı, oluşturabilecekleri tehditlerin önlenmesi emeliyle uygulanan proje ve dayanaklar, bakanlığın koordinesinde yürütülüyor.
Bu kapsamda sahipsiz sokak hayvanlarına yönelik süreksiz hayvan bakımevi üretimi için 2009-2022 periyodunda 88 mahallî idarelere toplam 72 milyon TL mali takviye sağlandı.
Kısırlaştırılmaları için de 2017-2022 devrinde lokal idarelere aktarılan toplam meblağ 25 milyon TL oldu. Sokak Hayvanlarının Rehabilitasyonu Projesi kapsamında yalnızca bu yıl ağustos ayı prestijiyle süreksiz bakımevi üretimi için 11 lokal idareye 18.6 milyon TL, sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması emeliyle da 8.8 milyon TL dayanak sağlandı.
2.3 milyonu aşılandı
Bakanlığın datalarına nazaran, mahallî idareler tarafından 2004-2022 Eylül devrinde 2.3 milyon sahipsiz hayvan aşılanırken, yaklaşık 2 milyon hayvan kısırlaştırıldı ve 479 bin hayvan da bakımevlerinden sahiplendirildi.
Denetim çalışmaları kapsamında hayvan hakları ihlalleri ile ilgili olarak 2017-2021 yılları ortasında toplam 26 milyon TL, 2022 yılı Temmuz ayı prestijiyle 6.2 milyon TL idari para cezası uygulandı.
Sokak Hayvanlarının Rehabilitasyonu Projesi kapsamında, kısırlaştırılarak bakanlığın Hayvanları Müdafaa Bilgi Sistemi’ne (HAYBİS) kaydedilen hayvan başına 200 TL olmak üzere 2023 yılı için toplam 32 milyon TL ve hayvan bakımevi imali niyetiyle ise 68 milyon TL olmak üzere toplam 100 milyon TL ödenek ayrıldı.
Erken müdahale ile önlenebilir
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, kuduzun erken müdahale edildiğinde önlenebilir bir hastalık olduğunun altını çizdi. Cengiz, şu bilgileri verdi:
“Kuduz hastalığı, ısırılmadan çabucak sonra başlamıyor, kuluçka dediğimiz bir mühlet var. Virüs evvel ısırılma yerindeki kas dokusunun içinden hudut uçlarına giriyor ve oradan günde 1-2 santim kadar ilerleyerek beyne, omuriliğe ulaşıyor.
Beyne ulaşmasıyla birlikte tekrar bedendeki tüm hudutlara iletiliyor ve dokuları, organları etkiliyor, felç durumu gelişebiliyor. Bu nedenle hastalık sonlar içinde yayılmadan, virüs orada çoğalmaya başlamadan sürecini durdurabilirsek hastalığı önleyebiliyoruz.”
Dünyada her yıl 59 bin kişi ölüyor
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine nazaran 2013 ile 2022 yılları ortasında yalnızca 15 ülkede köpek aracılı kuduz bildirildi.
Kuduz, her yıl dünya çapında yaklaşık 59 bin mevte neden oluyor ve olayların yüzde 95’i Afrika ve Asya’da meydana geliyor. Kuduz ölümlerinin yüzde 99’unu da kuduz köpeklerden kaynaklı. Yeniden DSÖ raporuna nazaran hadiselerin yaklaşık yarısı 15 yaşın altındaki çocuklar.
Taburcu olan çocuk: Arkadaşım düzgün değil
Bitlis’in Adilcevaz ilçesine bağlı 600 haneli Göldüzü köyünde sokak köpeklerinin ısırması sonucu kuduz olduğu mutlaklaşan küçük M. E’nin ağır bakımda tedavisi sürerken, çocukların yaşadığı köydeki sokak köpekleri ise halkın kaygılı düşü oldu. Kimi aileler çocuklarını okula göndermezken bir kısmı da okul servisleri ile tahlil buldu. Göldüzü köyü muhtarı Halis Uruçlu “Çocuklar köpeklerin kaygısından okula gelip gidemiyorlar” diye konuştu.
Bu ortada köpek tarafından ısırılan ve Ankara’da tedavi gördükten sonra taburcu olan 10 yaşındaki P.E., ailesine kavuştu. Okula giderken köpek saldırısına uğradığını tabir eden P.E., “Benim sıhhat durumum uygun. Lakin arkadaşım M.E.’nin sıhhat durumu düzgün değil” dedi. Hususla ilgili açıklama yapan Adilcevaz Belediye Lideri Necati Gürsoy, “Şuanda ilçemizde çok ölçüde maalesef başı boş hayvan var” diye konuştu. l DHA İHA