GÖKHAN KARAKAŞ İstanbul – Resmi kaynaklara nazaran Kurtuluş Savaşı Atatürk’ün Samsun’a çıktığı 19 Mayıs 1919 günü başlarken, ABD’li tarihçi Prof. Dr. Stanford Shaw, Atatürk’ün 5 Kasım 1918 günü İskenderun’u işgal etmek isteyen düşman güçlerine ateş açılması buyruğuyla direnişi başlattığını argüman etmişti. Orduları dağıtılmış ve devlet idaresi sarsıntıya uğramış Anadolu halkının, güçlü ordulara sahip işgalcileri yeneceğinin işareti olan “Geldikleri üzere giderler” kelamları ise 13 Kasım 1918 günü söylenmişti. Mondros Antlaşması ile dağıtılan Yıldırım Orduları Küme Komutanlığı misyonundan alınan Mirliva (Tümgeneral) Mustafa Kemal, Adana’dan bindiği trenle geldiği Haydarpaşa’da işgal donanmasıyla karşılaşmıştı. Karaköy’e geçip oradan Pera Palas’a gitmek için kendisini bekleyen Kartal istimbotunun güvertesinde, 61 gemiden oluşan işgal donanmasına karşı söylenen kelamları, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Zekeriya Türkmen Milliyet için yorumladı.
‘Kararlılığının dışa vurumu’
Mustafa Kemal’in Dr. Rasim Ferit ve yaveri Cevat Abbas ile Harbiye Nezareti’nin gönderdiği Kartal istimbotuna binerek Haydarpaşa’dan ayrıldığını belirten Türkmen, “Atatürk’ün, buğulu gözlerle uzaklara bakıp ‘Akıtılan kanları, on binlerce şehidi bunun için mi verdik’ diye sorguladığı bir gerçektir. Kaşları çatılan Mustafa Kemal’in kararlı halde söylediği ‘Geldikleri üzere giderler’ kelamı çabada kararlı olduğunun dışa vurumuydu. İşgal İstanbul’unda kaldığı vakitlerde etrafındakilere ‘Keşke İstanbul’a gelmeseydim, bu elim görüntüyü görmeseydim, Anadolu’da çabaya atılsaydık’ dediği belirtilir” dedi.
Osmanlıca fotoğrafı birinci kere Milliyet’te
Mirliva Mustafa Kemal’in güvertesinde “Geldikleri üzere giderler” kelamlarını söylediği Kartal istimbotu, 2016 yılında denizciler tarafından bulunarak yenilenmişti. Yakın vakitte Beşiktaş Meydanı’nda İstanbul’un birinci anıt gemisi olması beklenen Kartal istimbotunun, 1 Kasım 1928 tarihindeki harf ihtilalinden evvelki fotoğrafı bulundu. Salt Galata arşivinden birinci defa paylaşılan fotoğrafta Kartal istimbotun güvertesindeki Osmanlıca yazı dikkat çekiyor.
İşgal İstanbul’u yeterli incelenmeli
Yarı batık ve hurdaya çıkartılmak için bekletilirken tarihe kazandırılan Kartal istimbotunun sembol bir deniz aracı olduğunu belirten Dr. Türkmen, “Mustafa Kemal Paşa’nın Kartal’ın güvertesinde söylediği kelamlar, Türk istiklal gayretinin başlayacağına dair, kurucu başkanın kararlılığıdır. Tıpkı Nusret mayın gemisi üzere çürümeye terk edilirken kurtarılması ve anıt müzeye dönüştürülmesi çok değerli. 13 Kasım 1918’de başlayıp 6 Ekim 1923 tarihinde Türk ordusunun İstanbul’u denetim altına almasına kadar geçen müddette işgal İstanbul’uyla ilgili tarihi açıdan tam bir psiko-sosyal analiz şimdi yapılmadı” dedi.